Άρση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ρυμοτομούμενου ακινήτου

Ποια είναι η διαδικασία για την άρση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτου λόγω ρυμοτομίας που είχε επιβληθεί κατ’ εφαρμογή του σχεδίου πόλεως;

Το σίγουρο είναι ότι το ακίνητο που ρυμοτομείται κατ’ εφαρμογή του σχεδίου πόλεως δεν μπορεί να δεσμεύεται για πάντα, ούτε ο ιδιοκτήτης να στερείται την ιδιοκτησία του χωρίς να εφαρμόζεται το σχέδιο πόλεως και να καταβάλλεται η αποζημίωση. Το ερώτημα είναι πώς θα γίνει η άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης όταν αντίδικος είναι το Ελληνικό Δημόσιο και ο αρμόδιος Δήμος, οι οποίοι δεν συνεργάζονται για την άρση της απαλλοτρίωσης;

Εδώ θα πρέπει να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:

Εάν μεν το ακίνητο κηρύχθηκε υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση κατά την έναρξη της εφαρμογής του σχεδίου πόλεως, αλλά μετά ουδεμία πραγματική «εφαρμογή» έγινε, δηλαδή το ακίνητο παρέμεινε στην κατοχή του ιδιοκτήτη του και δεν προσδιορίστηκε καν αποζημίωση με προσωρινή ή με οριστική τιμή μονάδας.

Στην περίπτωση αυτή για να γίνει άρση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης απαιτείται να εκδοθεί διοικητική πράξη με την οποία να αίρεται η ρυμοτομική απαλλοτρίωση. Εάν η πράξη αυτή δεν εκδοθεί (συνήθως δεν εκδίδεται), το δικαστήριο θα αναλάβει να εκδώσει την πράξη υποκαθιστώντας την αδρανή Διοίκηση. Στην περίπτωση αυτή η άρση της απαλλοτρίωσης δεν είναι αυτοδίκαιη αλλά αποφασίζεται με πράξη της διοίκησης ή με δικαστική απόφαση.

Ας δούμε μία τέτοια περίπτωση μέσα από απόσπασμα μίας δικαστικής απόφασης:  «Η άρση ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων για τις οποίες δεν έχει καθοριστεί με δικαστική απόφαση επί ορισμένο χρονικό διάστημα μετά την κήρυξη τους τιμή μονάδας αποζημίωσης, καθίσταται μεν υποχρεωτική, δεν επέρχεται, όμως, αυτοδικαίως, αλλά μόνον αφού κριθεί με διοικητική πράξη από το αρμόδιο διοικητικό όργανο και, εν τέλει, από το οικείο τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο, ότι το χρονικό διάστημα που παρήλθε άπρακτο από την κήρυξη τους υπερβαίνει, υπό τις συνθήκες που συντρέχουν σε κάθε περίπτωση, τον εύλογο χρόνο, εντός του οποίου και μόνο είναι συνταγματικώς ανεκτή η διατήρηση τους χωρίς να συντελεσθούν».

Στη δεύτερη περίπτωση, που έχουμε ήδη δει σε παλαιότερη ανάρτηση, η άρση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης γίνεται λόγω μη καταβολής της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση εντός δεκαοκταμήνου. Σε αυτή την περίπτωση και πάλι θα πρέπει να εκδοθεί διοικητική πράξη. Αν η Διοίκηση αδρανεί ως συνήθως, θα πρέπει να εκδοθεί δικαστική απόφαση που να διαπιστώνει την αυτοδίκαιη άρση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης λόγω μη εμπρόθεσμης καταβολής της αποζημίωσης.

Ας δούμε τη δικαστική απόφαση για την άρση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και για τη δεύτερη αυτή περίπτωση:

«Η άρση αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, συμπεριλαμβανομένων και των ρυμοτομικών, οι οποίες δεν συντελούνται με την καταβολή της αποζημίωσης που καθορίστηκε προσωρινώς από το αρμόδιο δικαστήριο μέσα σε ενάμιση έτος από τη δημοσίευση της σχετικής δικαστικής απόφασης επέρχεται αυτοδικαίως κατά τον κανόνα του ως άνω άρθρου 11 παρ. 3 του Κ.Α.Α.Α. Και για την άρση, όμως, των απαλλοτριώσεων αυτών, η οποία επέρχεται αυτοδικαίως, αφού τόσο στο Σύνταγμα (άρθρο 17 παρ. 4) όσο και στο ίδιο το άρθρο 11 παρ. 3 του Κ.Α.Α.Α. προβλέπεται συγκεκριμένη προθεσμία για τη συντέλεση τους, πρέπει να εκδοθεί πράξη της αρμόδιας διοικητικής αρχής.

Δεδομένου, εξάλλου, ότι επί των μη συντελεσθεισών απαλλοτριώσεων του άρθρου 11 παρ. 3, ακριβώς λόγω της πρόβλεψης τακτής προθεσμίας για την καταβολή ή παρακατάθεση της αποζημίωσης δεν τίθεται ζήτημα εύλογου χρόνου διατήρησης τους, η εκδιδόμενη και στην περίπτωση αυτή πράξη έχει διαπιστωτικό χαρακτήρα, διαπιστώνεται δηλαδή με αυτήν ότι συντρέχει αυτοδίκαιη άρσης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης λόγω μη καταβολής ή παρακατάθεσης της δικαστικώς καθορισθείσης αποζημιώσεως εντός της προβλεπομένης προθεσμίας.

Η έκδοση της διαπιστωτικής πράξης είναι υποχρεωτική για τη Διοίκηση και, μάλιστα, εντός της προβλεπόμενης στο άρθρο 11 παρ. 3 τετράμηνης προθεσμίας, χωρίς, πάντως, το αρμόδιο όργανο να καθίσταται αναρμόδιο να την εκδώσει και σε μεταγενέστερο χρόνο  είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου ιδιοκτήτη.

Εξάλλου, η διαπιστωτική αυτή πράξη ή η απόρριψη, ρητή ή σιωπηρή, του υποβληθέντος αιτήματος για την έκδοση της έχει εκτελεστό χαρακτήρα και, επομένως, προσβάλλεται παραδεκτώς ενώπιον του τριμελούς διοικητικού πρωτοδικείου κατά το οριζόμενα στο άρθρο 11 παρ. 4 του Κ.Α.Α.Α.

Τέλος, η υποβολή εκ μέρους του ενδιαφερομένου αιτήσεως για τη διαπίστωση ότι η ρυμοτομική απαλλοτρίωση έχει αυτοδικαίως αρθεί λόγω μη καταβολής ή παρακαταθέσεως της δικαστικώς ορισθείσης αποζημιώσεως εντός της νόμιμης προθεσμίας απευθείας ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου, η οποία θα στερούσε τη Διοίκηση από τη δυνατότητα να ασκήσει την αρμοδιότητα να εκδώσει την προβλεπόμενη από το νόμο διαπιστωτική πράξη εξετάζοντας, καταρχήν η ίδια, αν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Γι’ αυτό, δεν είναι επιτρεπτή παρά μόνο στην περίπτωση κατά την οποίαν ο υπόχρεος για την καταβολή της αποζημίωσης είναι ιδιώτης».

Και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις ο ιδιοκτήτης που επιδιώκει την άρση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του ακινήτου του η οποία είχε προβλεφθεί από το σχέδιο πόλεως, θα πρέπει να υποβάλει σχετική αίτηση στη διοίκηση. Εάν και εφόσον περάσει άπρακτη η σχετική προθεσμία χωρίς έκδοση διοικητικής πράξης, ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να προσφύγει στο δικαστήριο.

Θέλετε να επικοινωνήσετε με το δικηγορικό μας γραφείο;

Απάντηση: Για την άρση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που προβλέπει το σχέδιο πόλεως που όμως δεν εφαρμόστηκε απαιτείται η υποβολή αιτήσεως από τον ιδιοκτήτη